Mã QR ra đời từ khi nào? Lịch sử mã QR

Mã QR (Quick Response Code) là một loại mã vạch hai chiều (2D) được sử dụng phổ biến trên toàn thế giới để lưu trữ và truyền tải thông tin nhanh chóng. So với mã vạch truyền thống, mã QR có khả năng lưu trữ nhiều thông tin hơn và được quét dễ dàng bằng các thiết bị di động.

Vậy mã QR ra đời từ khi nào? Ai là người phát minh ra nó? Hãy cùng tìm hiểu lịch sử hình thành và phát triển của loại mã này.

Mã QR ra đời từ khi nào?

Mã QR được phát minh vào năm 1994 bởi Denso Wave, một công ty con của tập đoàn Toyota tại Nhật Bản. Người đứng đầu nhóm nghiên cứu phát triển mã QR là Masahiro Hara. Mục tiêu ban đầu của mã QR là để theo dõi các bộ phận trong ngành công nghiệp ô tô, nhưng ngay sau đó, nó đã trở thành một công cụ phổ biến trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Bối cảnh ra đời của mã QR

Trước khi mã QR xuất hiện, mã vạch một chiều (1D) là phương pháp chính để theo dõi sản phẩm trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, mã vạch truyền thống có những hạn chế nhất định:

· Chỉ lưu trữ được một lượng thông tin nhỏ (thường là chuỗi số hoặc ký tự ngắn).

· Cần phải quét từng mã một, gây mất thời gian trong quá trình sản xuất hàng loạt.

· Dễ bị lỗi khi quét nếu mã bị mờ hoặc hư hỏng.

Với những hạn chế này, Denso Wave quyết định phát triển một loại mã mới có thể chứa nhiều dữ liệu hơn và quét nhanh hơn, giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất.

Trước khi mã QR xuất hiện, mã vạch (barcode) đã được sử dụng rộng rãi trong các siêu thị từ năm 1974 với tên gọi “mã UPC một chiều”. Tuy nhiên, loại mã này chỉ có thể chứa tối đa 20 ký tự chữ và số, dẫn đến việc giới hạn không gian lưu trữ dữ liệu. Điều này đặt ra thách thức lớn khi nhu cầu sử dụng mã vạch ngày càng tăng trên toàn cầu.

Tại Công ty Denso Wave, các nhân viên phải quét mã vạch trên linh kiện ô tô liên tục trong ngày, công việc lặp đi lặp lại nhiều khiến họ gặp phải tình trạng mệt mỏi, căng thẳng do công việc lặp đi lặp lại. Nhận thấy điều này, ban lãnh đạo công ty đã giao nhiệm vụ cho kỹ sư Masahiro Hara phát triển một loại mã mới có khả năng quét nhanh hơn và chứa nhiều thông tin hơn.

Năm 1994, Masahiro Hara đã phát minh ra mã QR (Quick Response – có nghĩa là “đáp ứng nhanh”), còn được gọi là mã hai chiều. Ý tưởng thiết kế mã QR được lấy cảm hứng từ trò chơi cờ vây – một bộ môn chiến thuật phổ biến tại châu Á.

Mã QR được cấu trúc với ba ô vuông đặc trưng, giúp hệ thống quét dễ dàng nhận diện hướng và vị trí mã. Không giống như mã vạch UPC, mã QR có thể chứa đến 7.000 ký tự, bao gồm chữ số, ký hiệu đặc biệt và thậm chí cả chữ tượng hình của các ngôn ngữ như Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. Một ưu điểm vượt trội khác của mã QR là khả năng quét từ nhiều hướng khác nhau, giúp tốc độ đọc mã tăng lên đến 100 lần so với mã vạch truyền thống.

Cách thức hoạt động của mã QR

Mã QR có thiết kế đặc biệt với ba hoặc bốn hình vuông góc, giúp máy quét có thể dễ dàng nhận diện hướng của mã. Mã QR có khả năng lưu trữ nhiều loại thông tin như:

· Văn bản đơn giản

· URL trang web

· Thông tin liên hệ (vCard)

· Mã sản phẩm

· Liên kết đến các ứng dụng

Một trong những điểm mạnh của mã QR là khả năng sửa lỗi, ngay cả khi mã bị hỏng một phần, máy quét vẫn có thể đọc được dữ liệu.

Sự phổ biến của mã QR qua các giai đoạn

· Sự phát triển mã QR tại Nhật Bản (1994 – 2000)

Ban đầu, mã QR chủ yếu được sử dụng trong ngành công nghiệp ô tô và sản xuất. Tuy nhiên, vào đầu những năm 2000, sự phát triển của điện thoại di động có camera tại Nhật Bản đã mở ra một hướng đi mới cho mã QR. Các công ty bắt đầu tận dụng mã QR để cung cấp thông tin về sản phẩm, khuyến mãi và các dịch vụ số.

· Sự lan rộng mã QR ra toàn cầu (2000 – 2010)

Vào những năm 2000, các quốc gia khác như Hàn Quốc, Trung Quốc và châu Âu cũng bắt đầu ứng dụng mã QR trong các lĩnh vực như tiếp thị, bán lẻ và thương mại điện tử. Nhiều công ty lớn đã sử dụng mã QR để kết nối khách hàng với nội dung trực tuyến, giảm sự phụ thuộc vào tài liệu giấy.

· Bùng nổ mã QR trong thập kỷ 2010

Với sự phát triển mạnh mẽ của smartphone và công nghệ di động, mã QR trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Các thương hiệu sử dụng mã QR để cung cấp trải nghiệm khách hàng số, cho phép người tiêu dùng dễ dàng truy cập thông tin sản phẩm, chương trình khuyến mãi, thanh toán di động, v.v.

· Khoảnh khắc đột phá cho mã QR 2017

Năm 2017 đánh dấu bước ngoặt cho mã QR, đặc biệt là ở châu Á, nơi chúng trở nên phổ biến trong thanh toán di động và các nỗ lực tiếp thị. Công nghệ này đã trưởng thành, cho phép các doanh nghiệp tận dụng các lợi thế của nó, dẫn đến sự phụ thuộc ngày càng cao vào các mã QR cho nhiều ứng dụng khác nhau.

Nhìn về phía trước, ngành công nghiệp hiện nay đang tập trung vào “Dự án GS1 Sunrise 2027,” nhằm nâng cao tính hữu ích và chức năng của các mã có thể đọc được, bao gồm cả mã QR. Sáng kiến này hứa hẹn sẽ tạo nền tảng cho việc sử dụng các mã này một cách tích hợp và hiệu quả hơn trong chuỗi cung ứng, chăm sóc sức khỏe và giao diện người tiêu dùng.

· Kỷ nguyên của mã QR 2020 tới nay

Đại dịch COVID-19 toàn cầu đã thúc đẩy việc áp dụng mã QR, khi các doanh nghiệp và người tiêu dùng chuyển sang các giải pháp không tiếp xúc. Các nhà hàng sử dụng mã QR cho thực đơn điện tử, các cửa hàng bán lẻ cho thanh toán không chạm, và nhiều lĩnh vực khác tìm cách giảm thiểu tiếp xúc vật lý trong khi tối đa hóa hiệu quả.

Vào năm 2024, khi chúng ta đứng ở một ngã rẽ chuyển mình khác, tiềm năng của mã QR tiếp tục phát triển. Trong khi chúng hiện nay đã trở thành một phần thiết yếu trong tiêu dùng và nhiều ngành khác nhau, thì những đổi mới liên tục như Dự án Sunrise 2027 gợi ý về một tương lai mà các mã có thể đọc được sẽ đóng vai trò thậm chí còn quan trọng hơn trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.

Quá trình lịch sử của mã QR từ khi ra đời vào thập niên 1990 đến sự phổ biến hiện nay không chỉ là câu chuyện về sự phát triển công nghệ mà còn là câu chuyện về sự thích nghi của con người với những thay đổi trong môi trường làm việc, nhu cầu của người tiêu dùng và sự dịch chuyển của xã hội. Khi mã QR tiếp tục phát triển, chúng khẳng định vị trí của mình như một thành phần quan trọng trong bối cảnh công nghệ và thương mại đang không ngừng thay đổi.

Các ứng dụng phổ biến của mã QR ngày nay

Hiện nay, mã QR xuất hiện ở nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm:

· Tiếp thị và quảng cáo: Doanh nghiệp sử dụng mã QR để hướng khách hàng đến trang web, mạng xã hội hoặc chương trình khuyến mãi.

· Thanh toán di động: Ứng dụng thanh toán như WeChat Pay, Alipay, VNPay và MoMo sử dụng mã QR để thực hiện giao dịch nhanh chóng.

· Quản lý sản phẩm: Mã QR giúp theo dõi sản phẩm trong kho, vận chuyển và chuỗi cung ứng.

· Y tế và giáo dục: Trong y tế, mã QR giúp truy cập hồ sơ bệnh án, đăng ký tiêm chủng, còn trong giáo dục, nó được sử dụng để chia sẻ tài liệu học tập.

Thực tế ngày nay, mã QR đã được ứng dụng trong hầu hết các ngành nghề, bạn có thể dễ dàng bắt gặp rất nhiều mã QR xung quanh ta.

Tác động của đại dịch COVID-19 đối với mã QR

Đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy mạnh mẽ việc sử dụng mã QR trên toàn cầu. Nhằm hạn chế tiếp xúc vật lý, nhiều doanh nghiệp và tổ chức đã ứng dụng mã QR vào khai báo y tế, kiểm soát ra vào và thanh toán không tiền mặt. Công nghệ này nhanh chóng trở thành một phần quan trọng trong đời sống hàng ngày.

Mã QR được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Trong ẩm thực, thực đơn QR thay thế menu giấy, giúp khách hàng đặt món dễ dàng. Ngành bán lẻ tận dụng mã QR để thanh toán nhanh chóng, hạn chế tiếp xúc. Trong y tế, mã QR hỗ trợ truy vết, quản lý hồ sơ tiêm chủng và cung cấp kết quả xét nghiệm COVID-19.

Ngoài ra, mã QR còn thúc đẩy sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng. Người dùng ngày càng quen thuộc với thanh toán không tiếp xúc qua các ví điện tử như MoMo, VNPay, WeChat Pay… Nhờ tính tiện lợi và an toàn, xu hướng này tiếp tục phát triển và định hình tương lai của nền kinh tế số.

Tương lai của mã QR

Mã QR ngày càng trở nên phổ biến trong các lĩnh vực thanh toán, tiếp thị, giáo dục và y tế. Với sự tiện lợi và khả năng tích hợp cao, công nghệ này sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Dự đoán trong tương lai, mã QR sẽ không chỉ giới hạn ở việc truyền tải thông tin mà còn mở rộng sang các lĩnh vực như xác thực danh tính, bảo mật giao dịch và quản lý chuỗi cung ứng thông minh.

Sự kết hợp giữa mã QR với AI, blockchain và IoT sẽ tạo ra nhiều bước tiến đột phá. Mã QR động có thể thay đổi nội dung theo thời gian thực, giúp cập nhật thông tin linh hoạt hơn, với nhiều ứng dụng và lợi thế thì mã QR sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong kỷ nguyên công nghệ số hóa.

Kết luận

Mã QR đã trải qua một chặng đường phát triển mạnh mẽ từ khi ra đời vào năm 1994, từ một công cụ quản lý trong ngành công nghiệp ô tô trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hiện đại. Với khả năng lưu trữ dữ liệu lớn, tốc độ quét nhanh và tính linh hoạt cao, mã QR đã thay đổi cách con người tiếp cận thông tin, giao dịch và tương tác với công nghệ.

Trong tương lai, mã QR sẽ tiếp tục thích nghi và phát triển theo xu hướng công nghệ số. Các phiên bản nâng cao như mã QR động, mã QR có tính bảo mật cao hay tích hợp với AI và blockchain sẽ mở ra nhiều cơ hội mới. Với sự phổ biến ngày càng rộng rãi, mã QR không chỉ đơn thuần là một công cụ tiện ích mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế số và trải nghiệm số hóa toàn cầu.

Hy vọng bài viết này, Sino đã cung cấp một số thông tin cơ bản về lịch sử phát triển và mã QR ra đời khi nào tới bạn đọc những thông tin hữu ích và thú vị.

Tìm hiểu thêm:

Mã vạch 695 của nước nào? Giải đáp thắc mắc

Hàng xách tay có check mã vạch được không?